Clostridioides difficile (CD) lub inaczej Clostridium difficile jest bakterią należącą do gram dodatnich beztlenowych laseczek jelitowych. Występuje w glebie, wodzie oraz przewodach pokarmowych ludzi i zwierząt. Najistotniejszą, a zarazem najniebezpieczniejszą dla ludzi cechą tej bakterii jest zdolność do wytwarzania zarodników – spor, czyli form przetrwalnikowych zdolnych do pozostawania „w uśpieniu” w jelicie. Oznacza to, ze nawet po przebytym leczeniu przeciwbakteryjnym, zachowuje możliwość reaktywacji zakażenia.
W ciężkim zakażeniu może dojść do stanu zagrożenia życia w postaci:
- wstrząsu
- rozwoju sepsy
- niewydolności wielonarządowej
- niedrożności i rozdęcia jelita
- perforacji jelita
Bakterią zakaża się około 20% pacjentów przebywających w szpitalu (w większości leczonych antybiotykami), a u co trzeciej osoby zakażonej rozwija się zapalenie jelita grubego. Szczepy oporne bakterii w środowisku szpitalnym to: Enterococcus faecium, Staphylococcus aureus, Clostridioides difficile, Klebsiella pneumoniae, Acinetobacter baumannii, Pseudomonas aeruginosa, Enterobacteriaceae (ESC/KAPE).
W ostatniej dekadzie zaobserwowano na całym świecie pojawienie się i rozprzestrzenienie hiperwirulentnego szczepu C. difficile, określanego w USA i Kanadzie jako NAP1 (North American Pulsed Field Type 1), w Europie zaś jako rybotyp PCR 027. Ostatecznie nadano mu wspólną nazwę NA P1/BI/027. Wytwarza on znacznie więcej toksyny A (16‑krotnie) i toksyny B (23‑krotnie) niż inne szczepy oraz produkuje toksynę binarną (ADP‑rybozylotransferaza), która nie jest wytwarzana przez inne szczepy. Przypuszczalnie ma właściwości zbliżone do toksyny produkowanej przez Clostridium perfringens a ponadto wykazuje szczególną zdolność do tworzenia spor oraz zmniejszoną wrażliwość na metronidazol i wysoką oporność na fluorochinolony. W efekcie powoduje cięższy przebieg kliniczny zakażenia, a co za tym idzie wyleczenie pacjentów zakażonych tym szczepem jest rzadsze, częściej dochodzi do nawrotów.
Jego rozpowszechnianie odpowiada w dużym stopniu za obserwowany w ostatnich latach wzrost zapadalności i cięższy przebieg zakażeń C. difficile. Szacuje się, że bezobjawowe nosicielstwo C. difficile (niekiedy przejściowe) występuje u 3‑15% populacji zdrowych dorosłych. Wśród noworodków i zdrowych niemowląt sięga ono 60‑84,4%, obniżając się do 3% po 1. roku życia. Nosicielstwo wzrasta do 20‑30% u pacjentów hospitalizowanych, może dotyczyć 57% osób przebywających w ośrodkach opieki długoterminowej.
Substancje aktywne wobec spor, to:
- związki sporostatyczne, które hamują wzrost i rozwój spor (zaliczone przez Russell`a do grupy A)
- związki sporobójcze, które działają bójczo na formy przetrwalnikowe (zaliczone do grupy B)
Do związków sporobójczych zaliczamy między innymi: aldehydy, związki chloru i jodu, nadtlenek wodoru, kwas nadoctowy, tlenek etylenu.
Nie warto czekać na pojawienia się ogniska, warto wdrożyć procedury prewencyjne oparte o środki do dezynfekcji skuteczne wobec spor oraz proste zasady dotyczące sprzątania. W ofercie MEDISEPT rekomendowane produkty w walce z Clostridioides difficile, to spray do mycia i dezynfekcji powierzchni Velox® Oxy ETA oraz proszek do dezynfekcji narzędzi Viruton® Pulver (proszek przeznaczony do jednoczesnego mycia i dezynfekcji wysokiego stopnia inwazyjnych i nieinwazyjnych wyrobów medycznych).
Do codziennego sprzątania warto włączyć Velox® Oxy ETA – gotowy do użycia preparat przeznaczony do mycia i szybkiej dezynfekcji małych powierzchni i sprzętu w obszarze medycznym i pozamedycznym. Idealnie sprawdzi się jako środek do dezynfekcji łóżek, foteli zabiegowych, szafek, aparatury, inkubatorów oraz sprzętu rehabilitacyjnego. W swoim składzie poza alkoholem zawiera nadtlenek wodoru, dzięki czemu działa na spory już w 15 min. Ponadto podczas sprzątania należy przestrzegać 4 prostych zasad:
- Rozpoczynamy sprzątanie od najdalszego końca do wyjścia
-
Od powierzchni wyżej położonych do niżej. Nie zaczynamy od podłogi
-
Od miejsc czystszych do brudniejszych (kończymy na toalecie)
- Od sprzątania najbliższego otoczenia pacjenta. Priorytetowo traktujemy powierzchnie dotykowe!
Oczywiście mimo zachowania środków ostrożności może sie zdarzyć, że ognisko Clostridioides difficile jednak sie pojawi. Co w takim przypadku? Polecamy zastosować się do poniższych kroków.
- Wdrożyć izolację kontaktową (można kohortować razem pacjentów z CD)
- Po kontakcie z pacjentem umyć ręce wodą z mydłem!
- Utrzymywać izolację minimum do 48 h po ustąpieniu biegunki
- Stosować sprzęt wydzielony tylko dla chorego pacjenta
- Stosować specjalne procedury mycia i dezynfekcji powierzchni i sprzętu
- Pościel pacjenta powinna być sterylizowana
- Kaczki, baseny, naczynia dezynfekować preparatem chlorowym, następnie sterylizować